Inspiratie

Wachtlijst voor woningen van hout, leem en stro

Het grootste strogebouw in Nederland staat in Lent, tussen Arnhem en Nijmegen. In 2015 een baanbrekend initiatief, met nog altijd een wachtlijst. Maar waar blijft het vervolg? “De meeste eigenaren kiezen toch vaak voor materialen die ze al kennen”, zegt architect Michel Post. “Je hebt moed nodig om andere keuzes te maken.”

Wat maakt de Strowijk zo bijzonder? Het is het grootste stro­gebouw in Nederland. Het complex bestaat uit 24 sociale huurwoningen, een aantal kantoorruimtes en een multi­functionele ruimte, gebouwd van hout, leem en stro. Op 1 mei 2015 werd het complex officieel in gebruik genomen, maar al in 2009 ontstond het idee. Een groep mensen had een gedeelde droom om duurzaam en gemeenschappelijk te leven en richtte Iewan op, dat staat voor Initiatiefgroep Ecologisch Wonen Arnhem Nijmegen. Bij de realisatie van het project ging Iewan de samenwerking aan met Woningbouw­vereniging Gelderland, woningcorporatie Talis en bouwbedrijf Vastbouw. Daarnaast steunden de gemeente Nijmegen en provincie Gelderland het project. Voor het ontwerp van het project werd Michel Post van ORIO architecten benaderd.

Hernieuwbaar en milieuvriendelijk

Post kreeg de opdracht om een zo ecologisch mogelijk complex neer te zetten, waarbij vanzelfsprekend voldaan werd aan alle bouwvoorschriften. “Iewan wilde gebruik­maken van hernieuwbare en milieu­vriendelijke bouw- en afwerkmaterialen. Leem en stro zijn wat dat betreft perfect. Het zijn natuurlijke materialen uit de omgeving, isoleren goed en zorgen voor een prettig binnen­klimaat. De muren zijn gemaakt van stro en aan de binnenkant afwerkt met leem. Aan de buitenkant is tegen het stro onbehandeld fsc-gecertificeerd hout geplaatst. De vloeren tussen de woningen zijn van hout, met een cementen dekvloer. Dit ook om geluidsoverlast te voorkomen. Dat een bewoner niet hoort dat degene die boven hem of haar woont op naaldhakken loopt.”

Eenmalig project

Tot de grote spijt van Post heeft de Strowijk geen vervolg gekregen. “Het was een eenmalig project. Er wordt nog wel met stro gebouwd, maar geen sociale woningbouw. De meeste eigenaren van gebouwen kiezen in hun keuze voor materialen toch vaak voor zekerheid en materialen die ze al kennen. Je hebt toch wel moed nodig om andere keuzes te maken en om als woningcoöperatie zoiets in de markt te zetten. Iewan en woning­corporatie Talis hadden die moed. Zij hebben mij de vrije hand gegeven om tot een ontwerp te komen en de bouwer vervolgens ook de vrijheid gegeven. Daarnaast moet ik ook een pluim uitdelen aan de gemeente en de provincie. Dankzij hun subsidie van circa vijf ton was het project te realiseren.”

Stigma

Post twijfelt er niet aan dat bouwen met stro breder toegepast kan worden, maar om dat te realiseren moet er eerst afgerekend worden met een stigma. “Bouwen met stro geeft een gevoel van terug in de tijd of dat het niet goed genoeg is. Het beeld dat een gebouw van stro zo weggeblazen wordt. Bouwen met steen is goed en veilig. Dat zijn ook de vooroordelen die ik hoor als ik op een beurs sta. Gelukkig zie ik wel een positieve tendens doordat de overheid het stimuleert om zo CO₂-neutraal mogelijk te bouwen. De branche staat open voor alternatieven. Desondanks vind ik dat er te veel de nadruk wordt gelegd op de CO₂-gedachte en gezondheid van mensen te weinig wordt meegenomen in keuzes. Door te kiezen voor de juiste materialen, kun je voor­komen dat mensen ziek worden. Ik zou graag zien dat daar meer aandacht voor komt.”

Wachtlijst

Terug naar de Strowijk in Lent. Bijna negen jaar geleden werd het officieel in gebruik genomen en Post neemt er af en toe nog een kijkje. “Dan geef ik samen met de oprichters van Iewan een presentatie of praat ik gewoon even bij. Ik hou ervan hoe zij denken over wonen en samenleven. Daarnaast ben ik ook benieuwd naar de ervaringen van de bewoners en wat er zoal speelt. De mensen wonen er nog steeds met groot plezier. Er is een wachtlijst van geïnteresseerden om er ook te komen wonen. Dat zegt genoeg hoe aantrekkelijk het project is. Voor mij ook belangrijk als architect, de gebouwen functioneren nog en tonen geen gebreken.”

Foutje bedankt

Ging er dan helemaal niets fout bij de realisatie van de Strowijk? “Een kleinigheidje”, zegt Post. “Een toekomstige bewoonster zat bij het circus en wilde in het gemeenschaps­huis een trapeze act kunnen doen. Wij hebben het gemeenschapshuis dus zo hoog gemaakt, dat dat kon. Op het moment dat het ontwerp vervolgens was goedgekeurd, is zij uit de groep gestapt en niet komen wonen in de Strowijk. Nu is het gemeenschapshuis dus heel hoog, maar het oogt wel fantastisch. De mensen die er wel zijn komen te wonen, vinden het ook mooi. Van een echte fout kun je dus niet spreken.”