Groen Stockholm werkt aan verdere verduurzaming
Foto: Sweco
Zweden moet zich net als Nederland aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. De temperaturen lopen op, de zeespiegel stijgt en er valt meer neerslag. In die strijd heeft het stadsbestuur van Stockholm het gebied Stockholm Royal Seaport, in het Zweeds Norra Djurgårdsstaden, aangewezen als duurzaamheidsgebied. Het is een proeftuin voor nieuwe oplossingen en processen gericht op een duurzamere toekomst.
Het voormalige industriegebied Norra Djurgårdsstaden wordt omgevormd tot een groen en levendig deel van de stad, met 12.000 nieuwe woningen en 35.000 werkplekken. Daarmee is het een van de grootste stedelijke ontwikkelingsgebieden van Europa. In 2008 werd het startschot gegeven voor het project en twee jaar later ging het stadsbestuur akkoord met de plannen. Doelstelling is om het gebied te transformeren in een aantrekkelijk, duurzaam en fossielvrij gebied. Het geldt als een proeftuin voor innovatieve hulpmiddelen, methoden en werkprocessen die laten kunnen worden opgeschaald naar andere delen van de stad. Het doel is dat het gebied in 2030 fossielvrij is. Dat draagt bij aan de ambitie van Stockholm om in 2040 fossielvrij en klimaatpositief te zijn.
Nieuw leven
Een van de meest kenmerkende locaties in het gebied is de voormalige gasfabriek. Meer dan honderd jaar lang voorzag Gasverket de inwoners van de stad van gas. In 2011 stopte de energieproductie en begon de sanering van het gebied. Gasverket wordt nu ontwikkeld tot een lokaal centrum en een toeristische bestemming. De gebouwen worden gerenoveerd en krijgen nieuw leven ingeblazen. Voorheen was het een gesloten industrieterrein, maar wordt nu opengesteld aan het publiek. Het westelijke deel van Gasverket is gerenoveerd en geopend, terwijl aan het oostelijke deel nog wordt gewerkt.
Stormwatersysteem
Bij de strijd tegen het water hoort ook het omgaan met hevige neerslag. De stad heeft een speciaal plan ontwikkeld hoe om te gaan met zogeheten stormwater: water dat ontstaat door hevige regenval en smeltwater door hagel en sneeuw. In Stockholm Royal Seaport wordt stormwater gezien als een hulpbron en daar is het gebied op ingericht. Het gebied is zo ontworpen dat stormwater aan de oppervlakte kan afvloeien wanneer het buizensysteem is overbelast. Daarmee vloeit het af naar voornamelijk plantenbedden en dat vermindert de risico’s op overstromingen en droogte. Zo moet de wijk toekomstige hoge zeespiegels kunnen weerstaan. Het systeem is er op ingericht dat gebouwen en binnenplaatsen niet onder water komen te staan. Het stormwater wordt opgevangen om later te kunnen gebruiken voor irrigatie.
Het stormwatersysteem bestaat uit groene daken en daktuinen die samenwerken met de waterstroom in binnenplaatsen, straten, grasvelden, regentuinen, vijvers en regenpijpen. Vegetatie in binnenplaatsen, op muren en daken dragen bij aan een robuust ecosysteem. Het uiteindelijke doel is dat ten minste 75 procent van het regenwater op straten en pleinen naar plantenbedden wordt geleid.
Energieopwekkende appartementencomplexen
Gebouwen zijn verantwoordelijk voor ongeveer veertig procent van het wereldwijde energieverbruik. Bij de bouw van gebouwen, waaronder woningen, wordt bovendien aanzienlijke hoeveelheden water gebruikt. En dat geldt ook voor bouwmaterialen en andere hulpbronnen. Het ontwerpen van woongebouwen die meer energie opwekken dan verbruiken is dan een oplossing. Dat is precies wat vastgoedbeheer Stockholmshem heeft gedaan. Zij bouwden twee appartementencomplexen in de wijk die bestaan uit 43 huurappartementen. Deze zijn in 2019 in gebruik genomen. De complexen beschikken over zonnepanelen, maken gebruik van aardwarmte, worden efficiënt geïsoleerd en geventileerd en er vindt recycling plaats van overtallige warmte uit afvalwater. De balkons zijn ingebouwd in de gevel en de complexen hebben schuine daken om het gebruik van zonne-energie te maximaliseren. In het project komen in totaal twintig energieoplossingen samen. Hiermee beperken bewoners hun elektriciteits- en warmwaterverbruik tot een minimum.
Duurzame mobiliteit
In het duurzame gebiedsontwerp speelt mobiliteit een belangrijke rol. De stad zorgt ervoor dat in het vervoersnetwerk duurzame keuzes mogelijk zijn. Wandelen, fietsen en het openbaar vervoer krijgen prioriteit. Zo beschikt de stad over een uitgebreid metronetwerk, rijden bussen op biogas en zijn er hybride aangestuurde varianten en vaart er een pendelboot tussen de verschillende delen van de stad.
In de stedelijke herontwikkeling speelt kunst een belangrijke rol. Eén procent van de investeringen gaat naar kunst. Kunstwerken in parken, op pleinen en in openbare gebouwen dragen bij aan een verscheidenheid aan ervaringen, zo is de gedachte van het stadsbestuur. De kunstwerken halen bovendien de geschiedenis van de stad naar boven en weerspiegelen de toekomst.
Eerste Europese Groene Hoofdstad
Stockholm werd in 2010 geselecteerd als de eerste Europese Groene Hoofdstad. Een bewijs voor de stappen die de stad heeft gezet op weg naar ecologische duurzaamheid. De herinrichting van Stockholm Royal Seaport laat zien dat de stad nog lang niet klaar met het realiseren van dat streven.
Stockholm op twaalfde plaats in top honderd duurzame wereldsteden
Stockholm staat op de twaalfde plaats van de meest duurzame wereldsteden. Dat blijkt uit de zesde editie van de tweejaarlijkse Arcadis Sustainable Cities Index. Arcadis meet hierbij honderd wereldsteden op duurzame pijlers: people, planet en profit. Amsterdam en Rotterdam staan op de eerste en tweede plaats.