Nieuw CO₂-afbouwpad wordt breed gedragen
"We zetten hiermee een nieuwe standaard”
Dertien vermogensbeheerders en corporaties, waaronder Achmea Real Estate en Eigen Haard, slaan de handen ineen om de CO₂-uitstoot in de bouwfase van nieuwbouwprojecten structureel te verlagen. Met een helder afbouwpad tot 2050 versnellen zij de omschakeling naar slimmer, circulair en biobased bouwen. “Deze aanpak is helder, eenvoudig uit te leggen en breed gedragen”, zegt Ilse van Andel van Eigen Haard. “Dat maakt het krachtig.”
Op 15 september ondertekenden de partijen het commitment officieel. De kern: een afbouwpad van maximale CO₂-uitstoot per vierkante meter in de bouwfase van nieuwbouwprojecten. De ondertekenaars spreken met één stem en hanteren dezelfde eisen richting ontwikkelaars, bouwers en ketenpartners. De afspraken gelden zowel voor projecten die worden aangekocht als voor projecten die corporaties zelf ontwikkelen.
De maximale uitstoot komt overeen met de uitstoot waarbij het klimaat niet meer dan 1,7 graden opwarmt. Ilse van Andel, senior adviseur strategie bij woningcorporatie Eigen Haard: “De streefwaarde is die van 1,5 graden, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs. De hoeveelheid CO2 die uitgestoten mag worden, wordt dus elk jaar bijgesteld. Lastig om één getal te noemen. Ik vind het ook wenselijk om niet alleen de norm te noemen maar ook de streefwaarde. Dat is waar we naar toe werken.”
Jolien de Jongh en Boris van der Gijp (Achmea Real Estate)
Ilse van Andel, Nicole de Vrij, Evelien Dekker (Eigen Haard)
Beweging creëren
De maximale uitstootwaarden starten relatief hoog – op het niveau van de huidige praktijk – en dalen stapsgewijs richting 2050. Naast een plafondwaarde is er ook een streefwaarde, gebaseerd op het Paris Proof-principe: bouwen binnen de grenzen van 1,5 graden opwarming. Het plafond ligt op 1,7 graden. “We willen beweging creëren”, aldus Jolien de Jongh. ESG Manager bij Achmea Real Estate. “Als het niets in gang zet, heeft het geen zin.” Hiermee ontstaat een ambitieus, maar realistisch pad.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
De urgentie is duidelijk. De bouwsector is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de nationale CO₂-uitstoot. De ondertekenaars willen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan de klimaatdoelen van Parijs en het Nederlandse Klimaatakkoord. “We doen dit niet om koploper te zijn”, zegt Van Andel. “We doen dit omdat we er zijn voor toekomstige generaties. Het is een intrinsieke motivatie.”
Voor Achmea Real Estate speelt ook de wens om duurzaam financieel rendement te realiseren. “We willen investeren in projecten die toekomstbestendig zijn”, zegt De Jongh. “Dit commitment helpt ons om duurzaamheid concreet te maken en te verankeren in onze besluitvorming.”
Helder en krachtig
Eigen Haard is al sinds 2018 actief bezig met circulair werken. Het commitment sluit aan bij hun koers. “We waren zoekende naar een manier om CO₂-uitstoot in de bouwfase meetbaar en stuurbaar te maken”, vertelt Van Andel. “Deze aanpak is helder, eenvoudig uit te leggen en breed gedragen. Dat maakt het krachtig.”
Achmea Real Estate ziet het commitment als een logische stap in de ESG-strategie. “We willen onze rol als vermogensbeheerder gebruiken om duurzame verandering te versnellen”, aldus De Jongh. “Door met meerdere partijen dezelfde eisen te stellen, creëren we schaal en impact.”
Drie routes naar verduurzaming
De CO₂-uitstoot wordt jaarlijks gemeten en vergeleken met de vastgestelde waarden. De reductie kan worden bereikt via drie routes:
- Slimmer bouwen: Efficiënter ontwerpen, minder materiaalgebruik, optimalisatie van processen.
- Circulair bouwen: Hergebruik van materialen, inzet van secundaire grondstoffen, modulair bouwen.
- Biobased bouwen: Gebruik van natuurlijke, hernieuwbare materialen zoals hout, vlas en stro.
Projecten kunnen één of meerdere routes combineren. De CO₂-uitstoot wordt vertaald naar een meetbare waarde per vierkante meter, die als toetsingscriterium dient bij vergunningaanvragen en investeringsbesluiten.
De eerste concrete stappen
De ondertekenaars hebben de maximale uitstootwaarden inmiddels opgenomen in hun uitvraag richting ontwikkelaars en bouwers. Bij Eigen Haard betekent dit dat de eisen onderdeel zijn van het programma van eisen bij nieuwbouwprojecten. Achmea Real Estate toetst projecten al in de schetsontwerpfase op CO₂-uitstoot, voordat ze in de allocatiecommissie komen.
Daarnaast worden berekeningen zoals voor de Gemeente Praktijk Richtlijn Gebouw (GPR) en Building Circularity Index (BCI) tweemaal uitgevoerd: bij het ontwerpbesluit én bij de vergunningaanvraag. “Alleen bij vergunningaanvraag toetsen is te laat”, zegt Van Andel. “Dan kun je niets meer veranderen.”
Andere manier van werken
De omschakeling vraagt om een andere manier van werken. Ontwerpkeuzes moeten eerder worden gemaakt, ketens moeten worden aangepast en er is behoefte aan betrouwbare data. “Sommige aannemers zijn al ver, anderen moeten echt nog stappen zetten,” aldus Van Andel. “Maar doordat we als collectief optreden, kunnen we de markt in beweging brengen.”
Een ander knelpunt is de prijs. Circulaire en biobased materialen zijn vaak duurder dan traditionele alternatieven. “Corporaties hebben beperkte budgetten”, zegt Van Andel. “We moeten kostenneutraal verduurzamen. Dat vraagt om innovatie.”
Ook de bestaande afspraken in bouwketens vormen een uitdaging. “Er zijn vaste prijsafspraken tussen aannemers en leveranciers”, legt De Jongh uit. “Als je dan een ander product vraagt, wordt het duurder of komt er een risico-opslag bij. Dat vraagt om bewustwording en flexibiliteit.”
Kwaliteit blijft gelijk
Voor huurders verandert er in directe zin weinig. “De kwaliteit blijft gelijk,” zegt Van Andel. “Of een binnenwand nu van metalstud is of van biobased materiaal, dat merkt een huurder niet. Wel kan het wooncomfort in houten gebouwen anders zijn dan in betonnen gebouwen, maar dat is een kwestie van beleving.”
IJkpunten en monitoring
De CO₂-waarden vormen de harde ijkpunten. Jaarlijks wordt geëvalueerd of het afbouwpad realistisch is en waar bijsturing nodig is. Projecten worden gemonitord op hun uitstoot, en de resultaten worden gedeeld binnen het netwerk van ondertekenaars. “We willen leren van elkaar”, zegt De Jongh. “Wat werkt, wat niet, en waarom.”
Ook richting de markt wordt teruggekoppeld. Er wordt gewerkt aan een dashboard om de voortgang inzichtelijk te maken. “Transparantie is essentieel”, aldus De Jongh. “Zo kunnen we ook andere partijen inspireren om aan te haken.”
Uitbreiding mogelijk
Het commitment is geen gesloten club. Andere corporaties en beleggers zijn welkom om zich aan te sluiten. “We hebben al interesse van meerdere grote partijen”, zegt Van Andel. “Hoe meer volume, hoe groter de impact.”
De ondertekening is dan ook slechts het begin. Nu begint het echte werk: implementatie, opschaling, en doorontwikkeling. “Het vliegwiel begint te draaien”, zegt De Jongh. “We hebben een duidelijke koers, een gedeelde ambitie, en een aanpak die werkt. Dat maakt me trots.” Van Andel sluit zich daarbij aan: “Dit commitment geeft ons duidelijke handvatten. Het brengt beweging in de sector. En dat is precies wat nodig is.”